Communicatie en leiderschap
Communicatie
Bij communicatie met een paard dient hij aangesproken te worden in diens eigen taal. Het is de mens die moet leren om het paard te verstaan (en niet andersom, dat het paard de mens moet leren begrijpen). Het betekent het leren van een non-verbale taal – de lichaamstaal. Het vraagt van de mens inzicht en bewustwording van de eigen lichaamstaal. Wat vertelt zijn lichaamstaal aan zijn omgeving, wat zendt zijn lichaamshouding aan informatie uit? Is hij zich ervan bewust dat zelfs zijn spierspanning bepaalde reacties teweeg brengt bij zijn omstanders? Welke ruimte neemt hij in? Staat hij als een blok, en gaat hij voor niemand uit de weg, of stelt hij zich graag uitermate flexibel op om ieder conflict te vermijden? Is hij zich bewust van zijn ademhaling? Wat vertelt zijn positie ten opzichte van de ander? Hoe dominant stelt hij zich eigenlijk op? Is hij voorloper, of meeloper? Kan hij zich ritmisch afstemmen op degene waar hij mee communiceert?
Bij communicatie is onderling aanvoelen en op elkaar inspelen tussen mens en paard van belang – het is een cirkel. Dit vraagt aanvoelingsvermogen is dynamisch en is oneindig. Communiceren met paarden is geen methode – door de mens opgesteld/opgelegd waarop het paard de gewenste antwoorden of reactie moet geven. Dat is conditionering.
Paarden zijn in communicatie gericht op authenticiteit – het paard vraagt om congruentie tussen binnen- en buitenkant, tussen gevoel en verstand; derhalve ondubbelzinnig, transparant en zeker. Onduidelijke communicatie, incongruentie tussen gevoel en handelen, onzekerheid, dit alles maakt de mens ongeschikt voor de kudde en het paard zal er direct op reageren.
Bij communicatie en leiderschap moet de mens zich bewust zijn van zijn positie ten opzichte van het paard. Als de mens, terwijl hij zich in de veulenpositie naast de hals/schouder van het paard bevindt, dit paard wil zeggen wat hij moet doen, dan ontstaan tegenstrijdige boodschappen. Het gevolg is dat het paard zich zal afsluiten als dit herhaaldelijk voorkomt.
Belangrijk in zowel communicatie als leiderschap is de afstemming qua toonzetting. Denk aan het verschil tussen leiden en sturen; tussen kracht en focus (aandacht) en de richting daarvan; tussen in zichzelf zijn of met een blik in de wereld; tussen werken vanuit ik/jij of vanuit sámen; tussen gericht zijn op een doel, plan of resultaat of de intentie hebben open te staan voor wat er hier en nu gebeurt met het paard; tussen richting kiezen in plaats van druk geven.
Your energy flows
to where your
attention goes
Aandacht (focus) is een belangrijke functie in lichaamstaal van paarden. Gerichtheid en alertheid op de omgeving zijn van wezenlijk belang voor de overleving. Paarden reageren daar geweldig op aandacht. Het is van belang dat de mens zich bewust is waar hij die aandacht op richt, waar zijn focus ligt. Het paard volgt de mens daarin. Richt de mens zich op het probleem, dan vergroot dat. In plaats daarvan is het van belang de focus daar te leggen waar we heen willen – en met heel het lichaam de intentie aan te geven. -richting de te vervolgen weg. De realiteit kent geen niet. Door een paard corrigeren door te wijzen op wat hij niet mag doen: bijvoorbeeld zich niet schuren – dan is de aandacht van de mens al bij het schuren. En wat aandacht krijgt groeit! Negeren is ook aandacht geven. Het is dus zaak te zeggen wat wel mag. Duidelijk maken aan een paard wat de mens van hem wil – betekent dit dat die mens eerst zelf moet weten wat hij wil. Veel mensen weten dat niet. Paarden nodigen uit te ontdekken: ‘Wat wil ik’.
Leiderschap
Wat is natuurlijk leiderschap? De mens wil de baas zijn over. Dominantie, dwang of druk ontstaat vaak uit verzet of frustratie – dat is geen leiderschap. Leiderschap krijgt iemand van de ander. Leiddieren in de kudde worden dan ook gekozen. Iemand kan nooit leider zijn over maar altijd voor de ander. Dat wil zeggen: de leider staat in dienst van de ander en biedt zorg en veiligheid. Leiderschap voor is het resultaat van een innerlijk groeiproces en het waarmaken van authenticiteit als het erop aan komt.
Zorgen dat alle paarden ineens allen afslaan in de kudde; de leidmerrie kan dat geweldig! Dit heeft te maken met charisma – focus, aandacht. De leider van de kudde is gericht op wat buiten de kudde is, zodat hij dat als eerste ziet. De kudde is gericht op de leiddieren.
Het paard in de kudde zoekt naar duidelijkheid over: ‘Wie neemt de leiding, wie zorgt voor mij en mijn veiligheid?’ Zowel in de kudde, als in nabijheid van de mens: Als het paard diens voet opzij zet, is dat een test. En vraagt het paard zich af: ‘Verplaatst de ander zich ook, en maakt die ruimte, of niet?’ De mens is in zijn contact met het paard veelal gericht op het paard en daarmee zegt hij eigenlijk: ‘Ik ben kudde’. De mens geeft zo het paard de leiding. Neemt het paard dan initiatief (die leidende rol) dan ontstaan er misverstanden, want dat is vaker niet wat de mens wil.
Wat een paard nodig heeft is leiderschap zonder boven de ander te staan? Het gaat om een innerlijk bewustzijn: ‘Ik ga bestaan!’ Er krachtig staan – en leiderschap nemen over het eigen leven. Het vraag van die mens (in contact met zijn innerlijke power) een wakker om zich heen kijken, alert zijn en signalen zien van dreiging en veiligheid – en daarop anticiperen. De mens moet de balans terug brengen tussen hoofd en lichaam, door zijn natuurlijke en instinctieve krachten aan te spreken en die terug naar buiten te brengen. Als deze ontwikkeling in de mens zelf gaat zitten, en hij die met zich meedraagt in alles wat hij doet, dan wordt het een staat van zijn; dus authentiek. Vanuit dit krachtig aanwezig zijn (in uitstraling en energie), kan de mens het leidingschap krijgen. Niet door boven het paard te staan, maar naast het paard, elk 100% op eigen benen.Aandacht is al een aantal keren genoemd bij communicatie en leiderschap. Paarden reageren daar geweldig op. Het is van belang dat de mens zich bewust is waar hij die aandacht op richt, waar hij zit met zijn aandacht. Ligt de focus, al rijdend in een bos met smalle doorgangen, op het smal zijn en opletten dat de knieën de bomen niet raken, in plaats van in vertrouwen tussen de bomen door te laveren? Focus op een probleem, maakt het probleem groter. En het paard volgt de mens daarin. Duikt het paard ongewild met de neus in het gras, dan is de menselijke reactie: naar het gras kijken en zeggen – niet doen, kom mee! In plaats van de focus daar te leggen waar we heen willen – en met heel het lichaam de intentie aan te geven -richting de te vervolgen weg. Negeren is ook aandacht geven.
De realiteit kent geen niet. Een paard corrigeren door te wijzen op wat hij niet mag doen: bijvoorbeeld zich niet schuren – dan is de aandacht van de mens al bij het schuren. En wat aandacht krijgt groeit! Het is dus zaak te zeggen wat wel mag.
Duidelijk maken aan een paard wat de mens van hem wil – betekent dit dat die mens eerst zelf moet weten wat hij wil. Veel mensen weten dat niet. Paarden nodigen uit te ontdekken: ‘Wat wil ik’.
Equine Assisted Therapy
Horse & Wisdom